اختتامیه پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال با حضور سید عباس صالحی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، جمعی از پژوهشگران فعال در حوزه‌های مختلف فرهنگی و با تقدیر از نفرات برگزیده این دوره از جشنواره برگزار شد.
به گزارش آی‌فیلم به نقل از خبرگزاری ایسنا، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراس م که با حضور طیبی- رئیس جهاد دانشگاهی، احمد مسجد جامعی و جمعی از پژوهشگران در حوزه‌های مختلف فرهنگ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد با تاکید بر این موضوع که از تمام کسانی که در این سال‌ها در عرصه پژوهش سهیم بوده‌اند تقدیر و تشکر می‌کنم اظهار کرد: حوزه فرهنگ و هنر حوزه کانونی و هویت ما ایرانی‌ها است؛ فرهنگ امانتی است در دست ما و در تمام حوزه‌ها نیازمند امانتداری و پشتیبانی هستیم.
وی گفت: یکی از حوزه‌های مهم برای درخشش فرهنگ ایران زیرساخت‌های علمی است. فرهنگ و هنر نیازمند پشتوانه علمی است که هویت فرهنگی و هنری ما را حفظ کند. بر همین اساس در حوزه آمار و اطلاعات فرهنگی نیازمند عزم جدی هستیم. متأسفانه در حوزه آمار و اطلاعات گرفتار فقر اطلاعاتی هستیم و بعضاً گرفتار حبس اطلاعاتی، برخی اطلاعات را به عنوان ذخایر شخصی می‌بینند. همچنین ما گرفتار ضعف پردازش اطلاعات نیز هستیم و هم گرفتار فقر تحول‌های ثانی از اطلاعات، یعنی اطلاعات تبدیل به پژوهش ثانوی نمی‌شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: اطلاعات باید به سیاست و راهبرد تبدیل شود. مجموعه این ضعف‌هایی که داریم طبیعتاً باعث می‌شود که در عرصه فرهنگ نیازمند تلاش بیشتری باشیم. همچنین در حوزه پژوهشی فرهنگ نیز نیاز داریم که به صورت کاربردی فعالیت داشته باشیم. در این دهه‌های اخیر در عرصه پژوهش فرهنگی در حوزه‌های مختلف کارهای خوبی رخ داده است اما در پژوهش بنیادین راه نرفته بسیاری داریم تا بتوانیم یک گام محکمی برداریم.
صالحی افزود: در برخی حوزه‌های فرهنگی در آغازین گام‌ها هستیم اما در برخی از حوزه‌های نام آشنای فرهنگ همچون فرهنگ و دین، فرهنگ و اجتماع، فرهنگ و شهرنشینی گام‌های تلفیقی بیشتری باید برداریم. در حوزه توسعه اجتماعی فاصله ما با مقصد و رسیدن به نهایت کار زیاد است. اگر نتوانیم در عرصه فرهنگ تلاش‌های مستمری داشته باشیم زمانی می‌رسد که پشیمان می‌شویم. ما نیاز داریم که در عرصه‌های مختلف فرهنگی راه را مشخص و تعریف کنیم. مثلاً در حوزه اقتصاد و فرهنگ کار زیادی داریم که هنوز انجام نشده است.
وی ادامه داد: مطالعات کاربردی و موضوعات تحت شمول فرهنگ همچون موسیقی، تئاتر، سینما و … نیازمند مطالعات کاربردی جدی‌تری است. همچنین در عرصه فرهنگ عامه و اقوام نیز باید کارهای زیادی انجام بدهیم که خوشبختانه در این سال‌های اخیر در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات گام‌های بسیار زیادی برداشته شده اما این پژوهشگاه کار اصلی‌اش این است که نقش میانجی را ایفا کند. نقش میانجی که می‌تواند اطلاعات را دریافت کند و در مسیر به کار ببندد. خوشبختانه در حال حاضر در رابطه با بحث گفت‌وگوهای فرهنگی دبیرخانه‌ای تأسیس شده است که می‌تواند با نگاه راهبردی به مسئله مشکلات را رو به جلو ببرد.
او در ادامه یادآور شد: اتاق‌های فرهنگ، علم و فناوری آغاز به کار کرده است که پژوهشگاه از طریق بحث و گفت‌وگو با فرهنگ و حوزه اجتماع نقش واسطه گری خود را ایفا می‌کند. برگزاری جشنواره‌های فرهنگی با تمایزهای مختلف می‌تواند پلی را بین عرصه فرهنگ و اطلاعات و پژوهش‌ها ایجاد کند. امیدواریم این مسیر در ادامه کارهای قبل صورت بگیرد و با شتاب و عملکرد بیشتری بتواند به جلو حرکت کند.
مهمترین دستاورد فرهنگی در ۴۰ سال گذشته، فعالیت در حوزه دانشنامه است
به گزارش ایسنا، احمد مسجدجامعی-عضو شورای شهر امروز یکشنبه (۱۲ اسفند ماه) در مراسم اختتامیه «پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال» که با حضور سید عباس صالحی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طیبی- رئیس جهاد دانشگاهی و جمعی از پژوهشگران در حوزه‌های مختلف فرهنگ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد با تاکید بر این موضوع که در ۱۵ سال گذشته برگزاری این پژوهش با وقفه‌هایی روبرو بوده اما خوشحالیم که پانزدهمین دوره آن برگزار شد، گفت: بزرگانی همچون مرحوم شریعتمداری، گرجی، دکتر کاردان، مرحوم هاشمی و … در شکل‌گیری این جشنواره سهیم بودند. اما جا دارد که در اینجا از دکتر کُلوی که در عرصه اطلاع رسانی پژوهش‌ها نگاهی عالمانه داشتند و کتابخانه تخصصی مجموعه پژوهش‌ها را راه اندازی کرده‌اند نیز یاد و تقدیر و تشکر کنیم.
وی گفت: در حوزه دین نیز پژوهش‌هایی صورت گرفته است و ما به این نتیجه رسیدیم که در پژوهش دینی یک نگاه ترویجی داشته باشیم. و بر همین اساس پژوهش‌های دینی را مستقل از پژوهش‌های فرهنگی کردیم و کنگره دین پژوهان شکل گرفت که مسئولیت آن با مرحوم صاحبی بود و خانه پژوهش‌های دینی نیز شکل گرفت و فضلای حوزه هم در این پژوهشگاه مشارکت داشتند. جا دارد که در پانزدهمین سال برگزاری پژوهش‌های فرهنگی به پژوهش در عرصه دین نیز نگاه ویژه‌ای داشته باشیم. شاید بتوانیم آن حوزه را هم ذیل این مجموعه فعال کنیم. در عرصه پژوهش‌ها ما در یک دهه‌ای پا را فراتر نهادیم و پژوهش‌ها را در عرصه بین‌المللی قرار دادیم.
او ادامه داد: یکی از مواردی که در عرصه پژوهش‌ها جای آن خالی است حوزه مقالات دانش نامه‌ها است. چندین دانشنامه تخصصی داریم و در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اغلب از بنده این سوال می‌شد که مهمترین دستاورد فرهنگی ۴۰ ساله انقلاب چیست؟ که بنده می‌توانم بگویم در بحث دایرة المعارف‌ها و دانشنامه‌ها فعالیت‌های ویژه‌ای داشته‌ایم. متأسفانه اکنون در حوزه فرهنگ با بحران شدیدی روبرو هستیم. در پیش از انقلاب هم دانشنامه وجود داشت و شخصیت‌های همچون مرحوم نراقی در شکل گیری پژوهش‌ها و مقالات نقش بسزایی داشتند و در سال‌های ۴۰ یا ۴۱ در عرصه پژوهش‌های اجتماعی فعالیت‌های زیادی داشته‌اند. مرحوم علامه مجلسی نیز بنیان دانشنامه نویسی را گذاشتند و تمام علوم را بررسی و طبقه بندی کردند که فعالیت ایشان به عنوان یک دانشنامه نویس در یونسکو به تصویب رسید و پس از آن در تقویم ملی روزی با عنوان مرحوم علامه مجلسی نامگذاری شد و کنگره‌ای در اصفهان برای بزرگداشت ایشان برگزار شد.
این عضو شورای شهر با تاکید بر این مطلب که بعد از انقلاب پایه دانشنامه نویسی مستقل شکل گرفت و برای نخستین بار برای نویسندگان مدخل در نظر گرفته شد گفت: زمانی بود که اگر ما می‌خواستیم مقالاتی بنویسیم پایه کاربرد مفاهیم و موضوعات از خاورشناسان غربی بود اما اکنون در جایگاهی هستیم که خود دانشنامه نویسان جهان به منابع ما ارجاع می‌کنند. این یک اتفاق مهمی است که نویسندگان در حوزه مربوط به دانش‌های مقصد به ویژه موضوعاتی همچون ایران و اسلام مرجع و سند را نوشته‌های داخل کشور قرار می‌دهند. خوشبختانه در این مدت این دانشنامه‌ها به چاپ‌های مختلفی رسیده‌اند و حوزه دانشی را به وجود آورده است. پیشنهادی که می‌توانم برای تقویت این بخش داشته باشم این است که بخش انتخاب دانشنامه را نیز در این پژوهش‌ها تقویت کنیم و از جناب وزیر درخواست می‌کنم که برخی از این مقالات که مستقل چاپ می‌شود را در حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد حمایت قرار بدهد. پژوهش فرهنگی سال ظرفیت بسیار زیادی دارد و روز پژوهش هم از همین فعالیت الهام گرفت و در تقویم روزی با نام روز پژوهش نامگذاری شد.
از پژوهشگران خویش فرما هم حمایت کنیم
در ادامه این مراسم مرتضی فرهادی- پیشکسوت عرصه پژوهش با ارائه چند نکته برای مولفه‌ها و پژوهشگران گفت: مؤلف یکی پژوهشگر یا نویسنده انتقادی است اما انتقاد نه به آن معنایی که در ایران وجود دارد بلکه به این معنا که نویسنده تمام هم و غم خود را به کار می‌گیرد که نقاط ضعف را از بین ببرد. متأسفانه در جامعه ما به سمتی حرکت کردیم که زنان جامعه که تاثیرگذارترین عنصر در جامعه هستند تبدیل به مصرف کننده شدند. از وزیر محترم فرهنگ می‌خواهم که فکری به حال پژوهشگران خویش فرما کنند چرا که در حال نابودی هستند. پژوهشگر خودش باید بداند که جامعه با چه مشکلی روبرو است و درصدد رفع آن برآید نه اینکه فقط برای دولت‌ها، ارگان‌ها و وزارتخانه‌ها پژوهش صورت گیرد. گرچه که خوب است اما باید از پژوهشگران خویش فرما نیز حمایت کنیم.
وی در ادامه با ارائه این مطلب که یک پژوهشگر باید شناخت زیادی از مملکت داشته باشد تا بتواند در عرصه فرهنگ و مشکلات جامعه تحقیق و پژوهش داشته باشد یادآور شد: در این سال‌ها بیشتر از فراغت و مصرف صحبت کردیم پس جایگاه کار کجاست؟ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند در ارائه مقالات نقش مؤثری داشته باشد. متأسفانه تیراژ کتاب‌ها در سال‌های گذشته ۳۰۰۰ هزار کتاب بوده است که در نسخه‌های اخیر آن به ۲۰۰ نسخه رسیده است که این می‌تواند یک فاجعه در عرصه چاپ و نشر باشد.
از جمله اهداف جشنواره اطلاع رسانی در عرصه پژوهش‌های فرهنگی در سطح کشور است
در ادامه محمد سلگی- دبیر پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال با اشاره به این موضوع که از سال ۷۵ با هدف تقدیر و پژوهش در حوزه فرهنگی این جشنواره کار خود را آغاز کرده است، گفت: بحث پژوهشی در کشور و جهان به علوم محض و علوم پایه اختصاص داشته است و بر همین اساس مطالعه در حوزه علوم انسانی و فرهنگی مورد غفلت واقع شده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال‌های گذشته استارت مطالعات علوم انسانی و فرهنگی را آغاز کرد و پس از آن اجرای این پژوهش‌ها بر عهده پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات قرار گرفت. از اهداف جشنواره اطلاع رسانی در عرصه پژوهش‌های فرهنگی در سطح کشور است.
او ادامه داد: هدف این است که پژوهش از یک سایت علمی به اجتماعی تبدیل شود. عموماً مطالعات فرهنگی تحت نظر دولت و یا مراکز و مؤسسات دولتی است که ما در این دوره ۱۵ ساله در صدد بودیم که بخش خصوصی را در عرصه فرهنگ فعال کنیم. در مطالعات فرهنگی که در این دوره از جشنواره به آن پرداخته شده است به زندگی روزمره و ارتباط افراد جامعه توجه ویژه‌ای شده است و همین امر این جشنواره را با سایر جشنواره‌ها متفاوت می‌کند. در این دوره به سنت‌ها، آداب و رسوم و در کلیت به موضوعاتی پرداختیم که برای روزمره مردم نیز مفید باشد. همین بین رشته‌ای بودن مطالعات باعث شد که تأثیر پژوهش‌ها بیشتر از گذشته باشد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات یادآور شد: در عرصه پژوهش عشق و علاقه شخصی نیز بسیار مهم است. مسئله محور بودن، آسیب شناسی، کاربردی بودن تجویزی بودن و توسعه پژوهش‌ها جز مسائل محوری این دوره از جشنواره بوده است. در بدو امر فعالیت‌های این پژوهش در بخش بین‌الملل نیز فعال بود اما پس از مدتی یعنی در دهه دوم این قسمت ضعیف شد و به پژوهش‌ها در داخل کشور بسنده کردیم. در این ۱۵ سال پژوهش قریب به ۱۰۰۰ اثر به دبیرخانه رسیده است که ۳۲۰ حائز رتبه شدند. در دوره فعلی که از سال ۹۵ تا کنون آغاز می‌شود حدود ۹۵۰ اثر ارسال شده است. امیدواریم بتوانیم بخش بین‌الملل را همچون گذشته احیا کنیم و آثار ارسالی به این دوره از جشنواره در سه قالب بوده‌اند که تعداد ۲۰۰ داور، داوری آن را انجام داده‌اند و ۹ اثر برگزیده و لایق تقدیر را داریم. تلاش داریم که برای افزایش و بهره‌وری بیشتر در عرصه پژوهش فرهنگی بخش غیر دولتی را فعال کنیم و همچنین به مسائل بنیادی که مربوط به سبک زندگی، خلقیات و روان ایرانیان، توسعه، دین و … می‌شود بیشتر بپردازیم.
در پایان این مراسم با حضور سید عباس صالحی – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طیبی – رئیس جهاد دانشگاهی، احمد مسجدجامعی، کاراندیش مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر علی منتظری، از ۹ نفر از برگزیدگان حوزه پژوهش در عرصه‌های مختلف فرهنگی و همچنین از مرتضی فرهادی- پیشکسوت عرصه پژوهش تقدیر شد. بیانیه پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال نیز قرائت شد.
س ح/ ص گ
